in de pers  

>  STARTPAGINA
>  IN DE PERS

(Protestantse Kerkbode Groningen,
12 juli 2008;
Ommelander Courant, 10 juli 2008)                                                           

DUBBELCONCERT MIDDELSTUM

‘Vanmiddag mág het!’ schreef Kees
Steketee in de toelichting bij het
programma van zijn orgelconcert. Zijn
uitspraak sloeg op het
programmaonderdeel ‘Sortie’ van Louis
James Alfred Lefébure-Wély (1817-1870).
Het stuk werd door diens muziekuitgever
aangekondigd met: 'De speler oordele
zelf, is dit een banaal stuk, of een
enthousiaste uiting van bourgeoisie-
orgelkunst?' Kees Steketee nam dit stuk
op in zijn programma getiteld ‘Toccata’,
dat hij uitvoerde zondagmiddag
jongstleden. Ons commentaar: iedere
banaliteit heeft zo z’n eigen schoonheid.
En zonder dit stuk als banaal te willen
betitelen, Steketee bracht die
schoonheid naar voren; muziek wás
het…

En dat geldt voor eigenlijk alle programmaonderdelen van zowel Henk Veldman, die
vooraf aan het orgelconcert in Middelstum het Hemony-carillon bespeelde, óók
getiteld: ‘Toccata’, een term van Italiaanse afkomst, met de betekenis van
‘aanraken’. Nauwelijks beroerde de beiaardier van het 17^de-eeuws instrument de
klavierstokken, of daar daalden de heerlijke, sprankelende klanken van deze beiaard
over het grote aantal luisteraars (75) dat zich op het gazon had verzameld, neer.
Meteen bij zijn opening met ‘Toccata’ van Sweelinck (1562-1621) ontstond er
bij het publiek een feest van herkenning. Velen onder hen behoren inmiddels tot de vaste
bezoekers van de zomerzondagmiddagconcerten in Middelstum. En het was
opnieuw heerlijk toeven daar, in de zon, met een beetje wind, een kopje koffie of
thee met een versnapering. Vanuit de wijde regio weten muziekliefhebbers zo’n
zondagmiddag te  waarderen. Een klaterende waterval, zo zou je de luit- en
cistermuziek van Francois (1571-1596) kunnen beschrijven. Deze werd gevolgd door
ietwat volumineuze muziek van Holborne (1545-1602). Het tastende karakter ervan
was goed op te merken in Henk Veldmans arrangement. Overigens, álle
arrangementen waren van de Middelstumer beiaardier zelve. Bijzonder en opvallend
was wel de klaviermuziek van Gerard Hengeveld (1910-2001), wiens ‘Cha-cha-cha’
en ‘blues’ het publiek erg verraste. Henk Veldman sloot af met een improvisatie, óók
een toccata. De luisteraars die hem zagen spelen - via de beeldverbinding -
konden zowel zien als horen hoe hij daarin steeds meer op dreef kwam.

En dan blijft het nog een muziekfeest als Kees Steketee vervolgt op het Van
Oeckelenorgel in de Hippolytuskerk. Met een variant op de toelichting bij ‘Sortie’
mogen we wel zeggen: ’Vanmiddag gáát het!’ De altijd imponerende ‘Toccata en
fuga’ van Johann Sebastian Bach (1685-1750) vormde de opening. ‘Wát een
drukte’, zo zou men mogen zeggen. Daarbij vergeleken is ‘Toccata in F’ van Dietrich
Buxtehude aanmerkelijk rustiger, maar blijft wél toccata.  ‘Zware kost’ mag ook de
Toccata Psalm 146 van Jan Zwart (1877-1937) genoemd worden; en  - Kees had al
de suggestie gewekt - zijn Improvisatie vormde nu eens geen spetterend slot van de
orgelbespeling, maar een rustpunt, althans als we het laatste deel niet beschouwen,
dát ging in sneltreinvaart. Over virtuositeit gesproken! Er ging een algemeen
gegniffel, gepaard met veelbetekenende blikken de kerk rond. Het ‘Nun bitten wir
den Heiligen Geist'  van Micheelsen (1902-1973) was ook overdonderend, maar dan
vanwege de mooie samenklanken. Het vormde zeker een contrast met het erop
volgende genoemde ‘Sortie’ van Lefébure-Wély, dat spektakel was…. Een koraal
‘Was Gott thut das is wohlgetan’ van Alexandre Guilmant (1837-1914), met erg
droefgeestige muziek, maar wél met een gigantische apotheose ging vooraf  aan het
slotstuk, de eveneens bekende Toccata in G van Théodor Dubois (1837-1924), dat
als een wervelende uitsmijter mocht fungeren.

Evenals Henk Veldman mocht ook Kees Steketee - beiden zijn als musicus
verbonden aan de Hippolytuskerk, resp. als beiaardier/organist en als organist - een
daverend applaus in ontvangst nemen van muziekliefhebbers, die twee uur lang
hoogstaande musici bezig zagen en hoorden.

De Commissie Hemony Beiaard en de Middelstumer Orgelcommissie mogen zich in
de handen wrijven …..

Reinder Tuitman          

>  STARTPAGINA
>  IN DE PERS